Op 2 juni dienden de Kamerleden Michiel Van Nispen @MichielvNispen en Henk Van Gerven @HenkvGerven, beide SP, Kamervragen in om de Minister van Justitie Ivo Opstelten en van Volksgezondheid Edith Schippers uitleg te vragen over gevallen van agressie en moord onder invloed van psychiatrische medicijnen. De kamervragen werden gesteld naar aanleiding van een artikel in het Nederlandse Juristenblad (NJB) en documentatie aangereikt door het Nederlands Comité voor de Rechten van de Mens (NCRM).

Download kamerstuk

De ministers wordt onder andere gevraagd naar de wenselijkheid van nader onderzoek naar agressie als bijwerking van psychiatrische medicatie. Deze vragen komen niet zomaar uit de lucht vallen. Het onderwerp duikt met regelmaat op in het nieuws, zoals bij de “bijlmoord” in Badhoevedorp en moordpartijen in Baflo en Harkema.

Tientallen hoogleraren hebben erover aan de bel getrokken.

• Trouw: Antidepressiva maken agressiever dan gedacht, 2010
• prof. Trudy Dehue en prof. Kees van Grootheest: Pil tegen depressie kan leiden tot moord. NRC Handelsblad. [Online] 2009.
• Pillen van de duivel. REVU. [Online] 2009.
• prof. Evelien Tonkens: Antidepressiva veroorzaakt (zelf-)moordgedrag, transparantie helpt niet. Volkskrant. [Online] 2009.
• prof. Ivan Wolffers: Drie hoogleraren in rechtszaal oneens over rol antidepressiva bij aanrichten bloedbad 2009.
• prof. Corine de Ruiter: Nederlandse rechters nemen bijwerkingen van antidepressiva niet serieus. Trouw. [Online] 2009.
• Een misdadige bijwerking. Trouw. [Online] 2009.
• Dr. Helen Fisher: Antidepressiva blokkeert emotionele binding met medemensen. Wired.com. [Online] 2009.
• PowNed: Antidepressiva maakt agressief, 2013

Zie het dossier antidepressiva voor meer informatie.

De verdenking dat bepaalde medicijnen mensen agressief kan maken is niet nieuw. Kort nadat het antidepressivum Prozac op de markt kwam in de tachtiger jaren van de vorige eeuw, klonken er al kritische geluiden dat antidepressiva van het type SSRI uitbarsting van agressie en geweld tot gevolg kunnen hebben, zodanig dat het tot moord kan leiden. Maar ook klein leed, veroorzaakt door agressie veroorzakende pillen kan zeer storend zijn, zoals onredelijk geruzie op het werk of in huiselijke kring.

Blijkbaar kan consumptie van bepaalde medicijnen ertoe leiden dat iemand volkomen door het lint gaat. De term Prozac killings is voor dit fenomeen bekend geworden. Op internet is nog een registratie te zien van getuigenissen van nabestaanden en slachtoffers van de bijwerkingen van antidepressiva tijdens een hearing bij de Amerikaanse FDA in 1991. Bij de discussie over oorzaken van de vele dodelijke schietpartijen in de VS wordt consequent gewezen op wapenbezit als oorzaak. Diverse critici in binnen- en buitenland stellen echter dat schietpartijen veroorzaakt kunnen zijn door bijwerkingen van psychotrope middelen en voeren daarvoor steekhoudende argumenten aan. Tot kort geleden ontbrak het aan degelijk onderzoek naar agressieve bijwerkingen, totdat de rechtbank die een moordzaak in Friesland in behandeling had, aan de Radboud universiteit onderzoek liet doen naar de werking van het antidepressivum Paroxetine bij de verdachte. Dit unieke onderzoek toonde een verband aan, maar het testrapport is nog niet vrij gegeven.

Ruim een miljoen Nederlanders gebruikt antidepressiva en in de VS zijn 25 miljoen gebruikers. Dit illustreert het grote belang dat farmaceutische bedrijven hierbij hebben. De wereldomzet aan psychofarmaca wordt geschat op ca. $ 80 miljard per jaar. De organisatrice van de SSRIstories website @ssristories, waarop slachtoffers van psychofarmaca werden bijgehouden, wees in een interview met prof. dr. David Healy @DrDavidHealy ooit op de reden waarom agressie als bijwerking in de VS uit de media gehouden wordt: dat zou schade opleveren voor reclame-inkomsten voor farmaceutische producten.

De Amerikaanse Citizen Commission on Human Rights, een uit de Scientology kerk in samenwerking met dr. Thomas Szasz voortgekomen actiegroep, ageert al vanaf eind tachtiger jaren tegen ongebreideld gebruik van psychofarmaca, met antidepressiva als een van de speerpunten. De Nederlandse tak van CCHR, stichting Nederlands Comité voor de Rechten van de Mens, zette in 2013 een rapport over dit onderwerp op de website en bracht het onder aandacht van beleidsverantwoordelijken. Dat blijkt mede aanleiding tot de Kamervragen die nu worden gesteld.

Stichting Nederlands Comité voor de Rechten van de Mens stelt op haar website:

“De samenleving betaalt kapitalen aan psychofarmaca, medicijnen die de oorzaak van psychische problemen maskeren en niet oplossen en die bovendien nieuwe problemen introduceren. Dat geld kan veel effectiever ingezet worden voor onderzoek naar niet-medicinale oplossingen. Bovendien ligt dat in lijn met het streven naar de-medicaliseren dat gepropageerd is door de Kamer en sinds 2011 ook door het Ministerie van VWS tot beleidslijn is gemaakt. Veiligheid, geneeskunde en justitie zouden gebaat zijn bij een onderzoek naar het verband tussen pillen en agressie.”

In de V.S. is in 2010 na onderzoek een lijst opgesteld met agressie-veroorzakende medicijnen. Antidepressiva van het SSRI-type scoren hoog; Prozac en Paroxetine staan vrijwel bovenaan. In dit verband is het tragisch te constateren dat juist van antidepressiva is gevonden dat de werking voor een aanzienlijk deel op suggestie berust. Bovendien stellen eigenzinnige psychiaters zoals dr. Bram Bakker @drbrambakker dat in veel gevallen (Bakker noemt een percentage van 75%) hardlopen een goede therapie is.

Bron: SP

Zie ook:

• Henk van Gerven (SP) op radio 1: Boos over misleiding kinderen door farmaceut Eli Lilly
• SP stelt kamervragen over antipsychoticum Seroquel naar aanleiding van Netwerk reportage (video)
• SP stelt kamervragen over doodmartelen oude man met kampsyndroom
• Henk van Gerven (SP) stelt kamervragen over antidepressiva voor kinderen